Baz yağ nedir? Günümüzde tesislerde kullanılan hemen hemen her yağlayıcı, sadece bir baz yağ olarak başladı. Amerikan Petrol Enstitüsü (API), baz yağların tamamını beş kategoriye ayırmıştır. İlk üç grup bağ yaz ham petrolden rafine edilmekte.
Grup 4 (IV) baz yağlar, tam sentetik (polialfaolefin) yağlardır. Grup V, Grup I ila IV arasında yer almayan diğer tüm baz yağlar içindir. Tüm katkı maddeleri karışıma eklenmeden önce yağlama yağları bu beş API grubundan biri veya birkaçı olarak başlar.
Baz Yağlar Hangileridir ? Çeşitleri Nelerdir ?
Baz yağların farklı gruplar altında toplandığından bahsetmiştik. Bu gurupların neler olduğunu anlamak yağ seçiminde öncelikli rol oynar.
Grup I
Grup I baz yağlar %90’dan az doymuş, %0.03’ten fazla kükürt ve 80 ila 120 viskozite indeksi aralığına sahip olarak sınıflanır.
Bu yağlar için sıcaklık aralığı 32 ila 150 derece F’dir. Grup I baz yağlar çözücüdür (daha basit bir arıtma işlemi olan rafine). Bu yüzden piyasadaki en ucuz baz yağlardır.
Grup II
Grup II baz yağlar %90’dan fazla doymuş, %0.03’ten az kükürt ve 80 ila 129 viskozite indeksi olarak tanımlanır. Genellikle Grup I baz için kullanılandan daha karmaşık bir işlem olan hidrokraking ile üretilirler. Bu yağların tüm hidrokarbon molekülleri doymuş özelliktedir.
Grup II baz yağ daha iyi antioksidasyon özelliklerine sahiptir. Ayrıca Grup I baz yağlara kıyasla daha net bir renge sahiptirler ve daha pahalıdırlar. Yüne de Grup II baz yağlar bugünlerde piyasada çok yaygın hale geliyor ve Grup I yağlara çok yakın fiyatlara sahiptirler.
Grup III
Grup III baz yağlar %90’dan fazla doymuş, %0,03’ten daha az kükürttür. Aynı zamanda 120’nin üzerinde bir viskozite indeksine sahiptir. Bu yağlar, Grup II baz yağlardan bile daha fazla rafine ediliyorlar.
Genel olarak ciddi şekilde hidro-kırılırlardır (yüksek basınç ve ısı). Bu daha uzun bir süreç anlamına gelir ancak çok daha saf bir baz yağ elde etmek için tasarlanmışlardır.
Ham petrolden yapılmış olmalarına rağmen Grup III baz yağlar, bazen sentezlenmiş hidrokarbonlar olarak tanımlanıyor. 2.Grup yağlar gibi bu yağlar da gün geçtikçe daha yaygın hale geliyor.
Grup 4 IV
Grup 4 (IV) baz yağ polialfaolefinlerdir (PAO’lar). Bu sentetik baz yağlara sentezleme adı verilen bir işlem uygulanır. Çok daha geniş sıcaklık aralığına sahiptirler ve aşırı soğuk koşullarda ve yüksek ısı uygulamalarında kullanım için mükemmeldirler.
Grup V
Grup V baz yağlar, silikon, fosfat ester, polialkilen glikol (PAG), poliolester, biolubes vb. dahil olmak üzere diğer tüm baz yağlar olarak sınıflandırılıyor. Bu baz yağlar, yağın özelliklerini geliştirmek için zaman zaman diğer baz yağlar ile karıştırılmakta. Örnek olarak, bir poliolester ile karıştırılmış PAO bazlı bir kompresör yağını söyleyebilirim.
Esterler, mevcut baz yağın özelliklerini geliştirmek için farklı yağlayıcı formülasyonlarında kullanılan yaygın Grup V baz yağlardır. Ester yağlar, daha yüksek sıcaklıklarda daha fazla suistimal ediliyor ve bir PAO sentetik baz yağa kıyasla üstün temizlik sağlar ve bu da kullanım saatlerini arttırmasında etkilidir.
API Baz Yağ Grupları
1990’ların başında Amerika Petrol Enstitüsü, çeşitli baz yağ türlerini tanımlamak için bir sistem uygulamaya koydu. Sonuç, baz yağların grup numaralarının geliştirilmesi ve tanıtılması oldu
Grup I Baz Yağlar
Grup I baz yağlar ham petrolden daha zayıf kimyasal yapıları veya kötü aktörleri (halka yapıları, çift bağlı yapılar), çıkarmak için kullanılan bir solvent arıtma teknolojisi tarafından oluşturulan geleneksel eski baz yağlarıdır. Solvent rafinasyonu, 1940 ve 1980 yılları arasında inşa edilen rafinerilerde kullanılan birincil teknolojiydi.
Grup I baz yağlar, yağda kalan kükürt, azot ve halka yapıları nedeniyle kehribar renginden altın kahverengiye kadar değişiklik göstermekte. Tipik olarak 90 ila 105 arasında bir viskozite indeksine sahiptirler. Skalanın üst ucundaki baz yağlar genellikle yüksek viskozite indeksine (HVI) sahip olanlar olarak adlandırılıyor.
Bu viskozitenin sıcaklıkla ne kadar değiştiği, yani yüksek sıcaklıklarda ne kadar inceldiği ve düşük sıcaklıklarda ne kadar kalınlaştığı ile ilgilidir. Grup I baz yağlar, endüstriyel yağlar için en yaygın kullanılan tiptir. Ancak giderek daha fazla Grup II baz yağları kullanılmaktadır.
Grup II Baz Yağlar
Grup II baz yağlar, geleneksel solvent arıtma işleminin yerini almak üzere bir hidro-işlemi kullanılarak oluşturulmakta. Hidrojen gazı, istenmeyen bileşenler, ham petrolden çıkarmak için kullanılır. Bu işlem çok az kükürt, nitrojen veya halka yapısına sahip berrak be renksiz bir baz yağ ile sonuçlanır.
VI tipik olarak 100’ün üzerindedir. Son yıllarda fiyatları, Grup I baz yağlara çok benzer hale geldi. Grup II baz yağlar hala mineral yağlar olarak kabul edilmektedir. Otomotiv motor yağı formülasyonlarında yaygın olarak kullanılırlar.
Grup III Baz Yağlar
Grup III baz yağlar yine ham petrolün temizlenmesi için bir hidrojen gazı işlemi kullanılarak yapılmakta. Ancak bu sefer işlem daha şiddetli oluyor ve Grup II baz yağlara göre daha yüksek sıcaklık ve basınçlarda çalışıyorlar.
Ortaya çıkan baz yağ berrak ve renksizdir ancak 120’nin üzerinde bir VI değere sahiptir. Ayrıca Grup I yağlara göre oksidasyona karşı daha dirençlidir.
Grup III baz yağların maliyeti Grup I ve II’ye göre daha yüksektir. Grup III baz yağlar, doğrudan ham petrolün rafine edilmesinden elde edildikleri için birçok kişi tarafından mineral yağlar olarak kabul ediliyor.
Bununla birlikte daha sert hidrojen sürecinin işlemden önce mevcut olmayan yeni kimyasal yağ yapıları oluştururlar. Bu nedenle diğer insanlar tarafından pazarlama amaçları için sentetik baz yağlar olarak kabul edilirler.
Bu yeni hidrokarbon yapılarını sentezlemiştir (yaratmıştır). GrupI, II ve III baz yağlar son 70veya80 yılda rafinaj teknolojisindeki evrimi yansıtır.
Grup 4 Baz Yağlar
IV Grup baz yağlar, 50 yıldan uzun süredir var olan polialfaolefin (PAO) sentetik baz yağlardır. Ham petrolün damıtılması ve rafine edilmesiyle yaratılmasının aksine, bir kimyasal tesiste oluşturulan saf kimyasallardır.
PAO’lar sentetik hidrokarbonlar (SHC’ler) kategorisine gire. 120’den büyük bir VI’ya sahiptirler. Aynı zamanda bunları üretmek için gereken yüksek derecede işlemden yapılıyor. 3.Grup baz yağlardan önemli ölçüde daha pahalıdırlar.
Grup V Baz Yağlar
Grup 5 V baz yağlar, GrupI, II, III veya IV’e dahil olmayan tüm baz yağları içerir.
Bu nedenle naftenik baz yağlar, çeşitli sentetik esterler, polialkilen glikoller (PAG’ler), fosfat esterler ve diğerleri bu grubun içerisinde yer alırlar.
Baz Stok Fiziksel Özellikleri
Bu testler, yeni baz yağların temel fiziksel özelliklerini tanımlamaya yardımcı olur:
| Emlak | Neden Önemli | Nasıl Belirlenir | ASTM No. |
| Viskozite | Baz yağ viskozite derecesini tanımlar | Yerçekimi akışı kılcal viskozimetre | D445 |
| Alışkanlık İndeksi | Viskozite-sıcaklık ilişkisini tanımlar | 40°C ile 100°C arasında viskozite değişimi indeksi | D2270 |
| Spesifik Yer Çekimi | Suya göre yağın yoğunluğunu tanımlar | Hidrometre | D1298 |
| Alevlenme Noktası | Yüksek sıcaklıkta uçuculuk ve yanıcılık özelliklerini tanımlar | Parlama noktası test cihazı, sıcaklık. Flaş yüzey ile alev elde edilir | D92/D93 |
| Akma Noktası | Düşük sıcaklıkta yağ akışkanlığı davranışını tanımlar | Test kavanozundaki yerçekimi akışı yaklaşık 22.000 cSt’ye ulaşan sıcaklık | D97/IP15 |
Baz Yağların Değişen Kullanımı
Günümüz bitkilerinde baz yağların kullanımı üzerine yakın zamanda yapılan bir araştırma, on yıldan biraz daha uzun bir süre öncesine kıyasla dramatik bir değişimin meydana geldiğini ortaya çıkardı.
Günümüzde II. Grup baz yağlar bitkilerde en çok kullanılan baz yağlar olup, çalışmanın yapıldığı tesislerin kapasitesinin yüzde 47’sini oluşturmaktadır.
Şu anda Grup III, tesislerdeki kapasitenin yüzde 1’inden daha azını oluşturuyor. Grup I baz yağlar, bugünkü tesislerdeki kapasitenin yüzde 29’ine kıyasla daha önce kapasitenin yüzde 56’sını oluşturuyordu.
Hangi baz yağı seçerseniz seçin, yalnızca tesisinizdeki uygulamaya, sıcaklık aralığına ve koşullara uygun olduğundan emin olun.
